فتوگرامتري به عنوان يك روش سريع، ارزان و دقيق در توليد نقشه در سطوح متوسط و بـزرگ خيلي زود ـ يعني نزديك به 50 سال پيش ـ مورد توجه شركت قرار گرفت و همواره به عنوان يكي از اصلي ترين زمينه هاي فعاليت شركت مورد توجه قرار داشته است . هرچند روش ها و ابزارهـاي مـورد استفاده در اين شاخه نقشه برداري در طول زمان دستخوش تغييراتي و پيشرفتهاي بسياري بوده ولي اين شركت در هر زمان سعي بر استفاده از به روزتـرين و كـاملترين روش هـا و ابزارهـا را داشـته بـه گونه اي كه هم اكنون از معدود شركتهاي مشاور نقشه برداري است كه قابليت ارائه مجموعه كاملي از سرويس هاي مورد انتظار در اين بخش مي باشد كه به اختصار مي توان به موارد زير اشاره داشت:
قابليت تبديل فتوگرامتري تصاوير هوايي سنجنده هاي رقومي و آنالوگ به نقشه ، نقطه قوت فرآيند تبديل اجرا شده در اين مهندسين مشاور در اين است كه علاوه بر استفاده از روش تبديل سريع به كمك زير سيستم ها و ابزارها توليد شده براي بخـش تبـديل، فرآيند كنترل داده ها و حتي بخش عمده اي از فرآيند ساماندهي داده ها ـ خصوصاً در مورد لايه هاي ساختماني ـ در حين تبديل و در بخش فتوگرامتري انجام مي گردد كه باعث مي شود علاوه بر كاهش زمان پردازش هاي قسمت اديـت كـارتوگرافي از درجـه صحت و دقت بالاتري نيز برخوردار باشد.
توليد DTM و مدل ارتفاعي زمين: در بسياري از پروژه ها هـدف اصـلي توليـد نقـشه رسيدن به مدل ارتفاعي زمين براي انجام مطالعات و طراحي هاي بعدي است . هرچنـد به كمك فرآيند تبديل مي توان مدل ارتفاعي زمين را از مجموعه داده هاي گـردآوري شده توليد نمود ولي اولاً انجام فرآيند كامـل تبـديل بـراي رسـيدن بـه ايـن محـصول مي تواند باعث افزايش بازه زماني مورد نياز باشد در ثاني براي توليـد DTM نيـاز بـه انجام پردازش ها و فرآيندهاي اضافي خواهد بود كه در نهايت اين احتمـال وجـود دارد به دليل نوع توپوگرافي منطقه خروجي آن كامل و ايده آل نباشد. اين مهندسين مشاور امكان توليد دامنه وسيعي از ساختارهاي مدل ارتفاعي زمين ماننـد مـدل هـاي TIN، GRID و GeoTif و …. را دارد.
نكته: به عنوان يكي از قابليت هاي بخش فتوگرامتري اين شركت كه مي توان در زيـر گـروه همـين قسمت به آن اشاره كرد، توليد DTM مدل ارتفاعي سـطح موجـود (شـامل كليـه سـازه هـاي داراي ارتفاع مانند ساختمان ها و ديوارها) است كه در برخي از زمينه هاي مطالعاتي و طراحـي مورد نياز كارفرمايان است.
توليد ارتوفتو: هرچند يكي از نيازهاي اطلاعاتي در هر پروژه طراحي و مطالعاتي وجـود نقشه مي باشد ولي در بسياري از پروژه ها ـ خصوصاً در پروژه هاي با گـستردگي زيـاد منطقه ـ به دليل طولاني بودن پروسه توليد نقشه ـ و بـه طبـع هزينـه بـر بـودن آن ـ استفاده از تصاوير زمين مرجع كه تصميمات مربوط به جابجـايي ارتفـاع در آن اصـلاح شده باشد مي تواند به عنوان گزينه سريع تر، ارزان تر در اختيار كارفرمايان قرار گيـرد، خصوصاً اگر لايه هاي اطلاعاتي مورد انتظار در مطالعات از يك نقـشه اسـتاندارد كمتـر باشد.
البته بايد توجه داشت در خيلي موارد با وجود در دسـترس بـودن نقـشه هـاي همـان تصاوير استفاده از تصاوير ارتو شده به دليل در بر داشتن كليه اطلاعـات رويـه زمـين و امكان استفاده از تفسير بصري مي توان گزينه اطلاعاتي بسيار مفيد تري براي كـاربران داده ها باشد مانند مطالعات مرتبط بـا پوشـش گيـاهي منطقـه و يـا حتـي مطالعـات شهرسازي و ….. لذا به نظر اين مهندسين مشاور به دليل زمان كوتاه، هزينه بـسيار پـائين ـ نـسبت بـه فرآيند تبديل ـ پيش بيني اين خروجي در كارهاي فتوگرامتري مي تواند بـسيار مفيـد واقع شود.
مثلث بندي هوايي: يكي از فرآيندهاي بـسيار مهـم كـه متأسـفانه كمتـر مـورد توجـه كارفرمايان و حتي شركت هاي مشاور نقشه برداري قرار مي گيرد فرآيند مثلـث بنـدي هوايي مي باشد.
از آنجا كه هدف اصلي انجام فرآيند مثلث بنـدي يكپارچـه سـازي سيـستم مختـصات تصاوير هوايي ـ كه مدل هاي فتوگرامتري را ايجاد مـي كنـد ـ بـا سيـستم مختـصات زميني مورد استفاده در پروژه است. هرگونه كوتاهي در طراحي نقاط كنترل زميني، در اتصال تصاوير با يكديگر و سيستم مختصات زمين مرجع اثر منفي داشته و مـي توانـد موجب تأثير مستقيم بر خروجي هاي متفاوت از داده ها گردد ، به گونـه اي كـه حتـي اگر ساير فرآيندهاي متصوره به داده ها ـ مانند تبـديل فتـوگرامتري، توليـد DTM و DSM يا ارتوفتو و …. به صورت كامل و ايـده آل انجـام شـود، ولـي بـا خروجـي غيـر استاندارد و ناقص مواجه شويم.
لذا با توجه به اهميت اين موضوع همواره در اين مهندسين مشاور توجه خاصي به ايـن سرويس شده است و در پروژه هاي متعدد بر مجموعه داده هاي متفاوت تصاوير هوايي از ســنجنده هــاي آنــالوگ ـ كــه آخــرين آن انجــام مثلــث بنــدي بــراي نزديــك بــه
20000 کیلومتر مربع در پروژه جنگل هاي شمال ايران بوده ـ يا تصاوير هوايي سـنجنده هـاي رقومي ـ كه آخرين آن انجام مثلث بندي هوايي بـراي بـيش از 1600 كيلـومتر مربـع بــراي تــصاوير شــهرهاي شــيراز و قــم بــوده اســت ـ و حتــي تــصاوير بــرد كوتــاه از
سنجنده هاي زميني متريك و شبه متريك با تركيب متر Self-Calibration ـ كـه آخرين آن انجام پروژه تهيه نقشه محل احداث سد بهشت آبـاد بـراي دوربـين زمينـي متريك و پروژه هاي تنگ سولك و كول فرح براي دوربين هاي زميني شبه متريك بـا تركيب متر Self-Calibration ـ بوده است.
سرويس هاي فتوگرامتري زميني:
هرچند از قديم الايام ـ حتي قبل از استفاده از روش فتوگرامتري به شكل فتوگرامتري هوايي ـ استفاده از فتوگرامتري زميني به عنوان يك روش اندازه گيري سريع، دقيـق و ارزان خصوصاً در شرايطي كه استفاده ساير روش هاي اندازه گيري زمينـي يـا جوابگـو نيــستند يــا بــا محــدوديتهاي زيــادي مواجــه انــد ـ ماننــد منــاطق دور از دســترس، صعب العبور يا داراي پيچيدگي هاي زياد ـ مورد استفاده قرار مي گرفته است ولـي در ســال هــاي اخيــر بــا توســعه سيــستم هــاي تــصويربرداري و مهــم تــر از آن توســعه سيستم هاي نرم افزاري كه هم در بخش توليد مدل ها و نقـشه هـا موثرنـد و هـم در بخش كارپرداز اطلاعات امكانات بيشتر در اختيار نقشه برداران و كاربران نهايي داده ها ايجاد نموده است، شاهد رشد مجدد در اين بخش از فتوگرامتري هستيم.
از سرويس هاي در قالب اين دسته از فتوگرامتري مي توان دسـته بنـدي نمـود و ايـن مهندسين مشاور قابليت ارائه خدمت در آن را دارد مي توان به موارد زير اشاره نمود:
o فتــوگرامتري زمينــي كلاســيك كــه از نظــر اصــول و قواعــد تقريبــاً مــشابه فتوگرامتري هوايي است يعني با اخذ تصاوير به شكل استرئو و يكپارچه سازي آنها كليه سرويس هاي قابل تصور از تصاوير هوايي را مي توان بر آنها ارائه داد. از كاربردهاي اين روش مي توان به تهيه نقشه، مـدل رقـومي و تـصاوير قـائم شده براي كليه سطوح ـ حتي سطوح شفاف و براق با تركيب با سيستم هـاي فعال ـ اشاره داشت ـ از رايج ترين كاربردهاي اين روش در ايران مي توان بـه نقشه برداري معماري از ابنيه موجـود بـا جزئيـات زيـاد ـ نقـوش برجـسته و سايت هاي باستاني و مناطق بسيار كوهستاني و صعب العبور بـراي سـاختگاه سدها اشاره داشت.
o فتوگرامتري كارگاهي و دقيق: در بسياري از پروژه ها كارفرما نيـاز بـه تعيـين وضعيت نسبي نقاط گرهي خاص نسبت به يكديگر دارد در اكثر موارد به دليل دقت مورد نياز استفاده از روش هاي رايج نقشه بـرداري زمينـ ي و اسـتفاده از ابزارهاي اندازه گيري دقيق تر مي توان اين نيـاز اطلاعـاتي كارفرمـا را تـأمين نمود. ولي چنانچه دقت مورد انتظار در حد ميليمتر باشد يا تعداد نقاط گرهي مورد انتظار زياد باشد استفاده از اين روش فتوگرامتري مـي توانـد بـه عنـوان گزينه، سريع، دقيق و قابل اعتماد ـ به دليل تعـداد مـشاهدات بـسيار زيـاد ـ مورد استفاده قرار گيرد.
o توليد مدل سه بعدي از اشياء و سازه هـا : ايـن سـرويس كـه حاصـل تركيـب استفاده از روش هاي مختلف، مانند فتوگرامتري زميني، نقشه برداري دقيق و استفاده از اسكنر ليزري سه بعدي مي باشد اين امكـان را در اختيـار كـاربران قرار مي دهد كه مدل سه بعدي شيء يا سازه مـورد انتظـار را بـه شـكل يـك واقعيت مجازي در سيستم هاي نرم افزاري خود در محيط دفتر داشـته باشـد هرچند اين سرويس در جامعه نقـشه بـرداري قابـل ارائـه اسـت و مـي تـوان كاربردهاي بسيار متنوعي براي آن پيش بيني نمود ولي در جامعه كارفرمـا ئي در حال حاضر تعداد كمي از كارشناسان از اين توانائي و امكانات اطلاع دارنـد و قابليت استفاده از خروجي آن را مي شناسند مانند كارشناسان صنعت نفت،
كارشناسان ميراث فرهنگي و برخي از شاخه هاي عمراني مانند طراحـان سـد يا تونل ولي با توجه به قابليت ها و ارزش اطلاعاتي بسيار بالاي ايـن سـرويس اين مهندسين مشاور توسعه و گسترش كاربرد بسيار زيادي در ايـن بخـش را پيش بيني مي كند.
o سرويس اندازه گيري رويه بسيار دقيق ـ اسكنرهاي نوري ـ اين سيستم از نظر اصول اندازه گيري مشابه يك سيستم اندازه گيري فتوگرامتري فعال و از نظـر خروجي مانند اسكنرهاي ليزري سه بعدي عمل مي نمايد كه در دامنـه هـاي فاصله كوتاه با دقت هـاي بـسيار زيـادي عمـل مـي كنـد و در صـورت اجـراء ايده آل مي توان دقت هاي در حد 5 الي 10 ميكرون را نيـز از آن داشـت. در حال حاضر به دليل دقت بسيار بالاي اين سيـستم بـه سـرعت مـوارد كـاربرد بسيار زيادي در صنعت پيدا كرده اسـت خـصوصاً در زمينـه طراحـي و كپـي
سازي قطعات اين سرويس به صورت يك سرويس مشترك در اين مهندسـين مشاور قابل دسترس است.
o سرويس اندازه گيري با اسكنر سه بعـدي: ايـن سـرويس هـر چنـد در بخـش زميني هم به آن اشاره هايي شده ولي به دليل قابليت هاي اندازه گيـري سـه بعدي در فضاهاي باز و بسته و امكان تركيب داده هاي آن با تصاوير رقومي به جهاتي با سرويس هاي فتوگرامتري زميني و توليد مدل سه بعدي در ارتبـاط است كه مي توان آن را در بخش فتوگرامتري نيز دسته بندي نمود.
از كاربردهاي اين سرويس مي توان به موارد زير اشاره داشت:
− اندازه گيـري و تهيـه نقـشه هـاي توپـوگرافي ـ خـصوصاً در منـاطق كوهستاني و صعب العبور.
− اندازه گيري و تهيه مدل هاي سه بعدي و نقشه از سازه هاي موجـود مانند پالايشگاه ها و ….
− كنترل تغيير شكل رويه و برآورد حجم عمليات مانند گودبرداريهـا ي، بزرگ ـ معادن و ….
− مدلسازي سه بعدي از معابر ـ سازه ها و ساختمان ها در فضاهاي بـاز يا تونل و فضاي داخلي ساختمان در محيط هاي بسته